Рак печані штогод забірае ў сьвеце жыцьці больш 700 000 чалавек. Аднак, паводле комплекснага аналізу, апублікаванага 28 ліпеня у часопісе Lancet, тры зь пяці выпадкаў можна прадухіліць. Пераказ публікацыі падрыхтавала журналістка The New York Times Ніна Агравал.
Аўтары дасьледаваньня папярэджваюць, што без барацьбы з прычынамі раку печані, уключаючы такія, як злоўжываньне алькаголем і парушэньні абмену рэчываў, да 2050 году колькасьць выпадкаў захворваньня можа амаль падвоіцца.
Высновы аўтараў
Дасьледаваньне паказала, што прафіляктыка можна пасьпяхова змагацца з асноўнымі прычынамі захворваньня: гепатытам B, гепатытам C, алькагольнай пячоначнай недастатковасьцю і захворваньнямі печані, выкліканымі мэтабалічнымі фактарамі рызыкі, такімі як атлусьценьне.
Кожны год у сьвеце фіксуецца 900 000 новых выпадкаў раку печані — гэта шосты па распаўсюджанасьці від раку і трэцяя вядучая прычына сьмерці ад раку.
Згодна з новым дасьледаваньнем, калі колькасьць новых выпадкаў працягне расьці такімі ж тэмпамі, колькасьць штогадовых дыягназаў амаль падвоіцца і дасягне 1,5 мільёна ў 2050 годзе.
Таксама аўтары дасьледаваньня падлічылі, што да таго часу захворваньні печані, выкліканыя ужываньнем алькаголю і парушэньнем абмену рэчываў, у сукупнасьці будуць складаць амаль траціну новых выпадкаў раку печані.
Вынікі дасьледаваньня адпавядаюць вопыту гепатолягаў — спэцыялістаў па захворваньнях печані, атрыманым імі на працягу многіх гадоў.
Паляпшэньне кантролю, вакцынацыі і лячэньня ў апошнія гады дапамагло спыніць вірусныя гепатыты. Аднак пагроза раку печані, выкліканая злоўжываньнем алькаголем, і так званы стэатоз, асацыяваны з мэтабалічнай дысфункцыяй (MASLD), раней вядомы як неалькогольная тлушчавая хвароба печані, застаюцца недаацэненымі частымі прычынамі раку.
«Дарога» да раку печані
Пераважная большасьць выпадкаў раку печані ўзьнікае ў людзей з цырозам. Цыроз (рубцаваньне печані) пашкоджвае здаровую тканку і перашкаджае нармальнаму функцыянаваньню органа.
Вірусы гепатыту B і C выклікаюць запаленьне, якое пры адсутнасьці лячэньня можа прывесьці да ўтварэньня рубцоў і пашкоджаньня печані, што, у сваю чаргу, прыводзіць да цырозу.
Таксама ўжываньне алькаголю і парушэньне абмену рэчываў прыводзяць да анамальнага адкладаньня тлушчу ў печані, што прыводзіць да запаленьня.
Паводле ацэнак навукоўцаў, у чатырох зь дзесяці дарослых ва ўсім сьвеце назіраецца MASLD — стан, пры якім тлушч назапашваецца ў печані. Фактары рызыкі ўключаюць таксама атлусьценьне і дыябэт ІІ тыпу.
У часткі пацыентаў з MASLD разьвіваецца яго запушчаная форма — стэатагепатыт, асацыяваны з мэтабалічнай дысфункцыяй (MASH). Гэты стан называюць «ціхім забойцам», паколькі ён можа неўпрыкмет прагрэсаваць да цырозу і раку печані.
Рэкамэндацыі
Аўтары дасьледаваньня рэкамэндуюць праводзіць маніторынг раку печані ў пацыентаў зь вірусным гепатытам або дыягнаставаным цырозам.
Пацыенты з MASH звычайна не адпавядаюць гэтым крытэрам, але ў іх можа назірацца рубцаваньне печані без сымптомаў, і ніхто пра гэта не даведаецца. Менавіта таму скрынінг захворваньняў печані трэба пачынаць на ўзроўні першаснай мэдыка-санітарнай дапамогі, дзе выпадкі захворваньня нярэдка застаюцца незаўважанымі.
Для скрынінгу пацыентаў з высокай рызыкай навукоўцы рэкамэндуюць лекарам выкарыстоўваць паказьнік Fib-4, які абапіраецца на вынікі звычайных аналізаў крыві для ацэнкі ступені рубцаваньня печані. Да ліку такіх пацыентаў адносяцца людзі з дыябэтам ІІ тыпу або атлусьценьнем, якія маюць як мінімум адзін іншы фактар рызыкі парушэньня мэтабалізму — напрыклад, высокі ўзровень халестэрыну.
Аўтары дасьледаваньня асабліва падкрэсьліваюць, што стан MASLD можна абярнуць назад пры зьмене ладу жыцьця. Напрыклад, перайсьці на здаровае харчаваньне і павялічыць фізычную актыўнасьць. Нядаўна было паказана, што прэпараты для зьніжэньня вагі таксама эфэктыўныя ў барацьбе з рубцаваньнем печані.
Форум